દેશ અને વિશ્વમાં વધતા કોરોના ચેપ વચ્ચે, લોકો કોરોના માટે અસરકારક અને સલામત રસીની રાહ જોઈ રહ્યા છે. રશિયા અને ચીને પ્રાયોગિક રૂપે લોકોને રસી આપવાનું શરૂ કર્યું છે. જો કે, વૈશ્વિક સ્તરે, વિશ્વભરના દેશોએ આ બંને દેશોની રસીઓની સફળતાને સ્વીકારી નથી. બીજી તરફ, ભારત સહિત ઘણા દેશોમાં, રસી ઉપર ઝડપથી કામ કરવામાં આવી રહી છે. ભારતની બાયોટેક કંપની આઇસીએમઆરના સહયોગથી બનાવવામાં આવી રહેલી ભારતની દેશી કોરોના રસી (Covaxin) સફળતાની નજીક પહોંચી છે. અહેવાલો અનુસાર, ‘Covaxin’ના અંતિમ તબક્કાના ટ્રાયલ ટૂંક સમયમાં શરૂ થઈ શકે છે.

ભારત બાયોટેક કંપનીએ ભારતીય ડ્રગ રેગ્યુલેટર ‘ડ્રગ કંટ્રોલર જનરલ’ પાસેથી ‘Covaxin’ ના ત્રીજા તબક્કાના ટ્રાયલ માટે મંજૂરી માંગી છે. ડીસીજીઆઈ(DGCI)એ કંપનીને ટ્રાયલના બીજા તબક્કાના ડેટા માટે કહ્યું છે, જેથી પરિણામોની સમીક્ષા કર્યા પછી, ત્રીજા તબક્કાના ટ્રાયલને મંજૂરી આપી શકાય. ભારત બાયોટેકે તાજેતરમાં જ આ માટે અરજી કરી છે.

અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર, હૈદરાબાદની સ્થિત ભારત બાયોટેક કંપનીએ તેની રસી પરીક્ષણના ત્રીજા તબક્કાની મંજૂરી મેળવવા માટે 2 ઓક્ટોબરે ડીસીજીઆઈને અરજી કરી છે. કંપનીની અરજી અનુસાર, આ અંતિમ તબક્કાના ટ્રાયલમાં 18 વર્ષ કે તેથી વધુ ઉંમરના 28,500 લોકોને સામેલ કરવાની દરખાસ્ત છે.

કંપનીની અરજી અનુસાર, 10 રાજ્યોમાં 19 સ્થળોએ અંતિમ તબક્કાના પરીક્ષણ કરવામાં આવનાર છે. આ સ્થળોએ મુંબઇ, દિલ્હી, પટણા અને લખનૌનો પણ સમાવેશ થાય છે. અહેવાલો અનુસાર, ‘Covaxin’ ના બીજા તબક્કાના ટ્રાયલ હજી ચાલુ છે અને કેટલાક સ્થળોએ વોલેન્ટિયર્સને રસીનો બીજો ડોઝ આપવામાં આવ્યો નથી. એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, કંપનીએ પહેલાં અને બીજા તબક્કાનાં ટ્રાયલના અત્યાર સુધીનાં અંતરિમ આંકડાઓની સાથે ત્રીજા તબક્કાનાં પરીક્ષણ માટે ‘પ્રોટોકોલ’ રજૂ કર્યુ છે.

સેન્ટ્રલ ડ્રગ સ્ટાન્ડર્ડ્સ કન્ટ્રોલ ઓર્ગેનાઇઝેશન (CDSCO) ની નિષ્ણાત સમિતિ (SECS) એ ઓક્ટોબરના રોજ આ અરજી અંગે ચર્ચા કરી હતી. સમિતિએ તેની ભલામણમાં કહ્યું હતું કે સુનાવણીના બીજા તબક્કાના રોગપ્રતિકારક અને સલામતીના ડેટાના આધારે યોગ્ય ડોઝથી અભ્યાસ શરૂ થવો જોઈએ. કંપનીએ આવા જરૂરી આંકડા રજૂ કરવા જોઈએ.

અહેવાલ મુજબ, ભલામણ સમિતિએ તેની ચર્ચા દરમિયાન નોંધ્યું છે કે બીજા તબક્કાના ટ્રાયલમાં સામેલ તમામ જૂથોએ રસીની માત્રાને યોગ્ય રીતે સહન કરી છે અને હજી સુધી કોઈ પ્રતિકૂળ ઘટનાઓ અથવા ગંભીર આડઅસરો સામે આવી નથી. સામાન્ય રીતે, રસી લગાવવાની જગ્યાએ પીડાની ફરિયાદ નોંધાઈ હતી, જેનો તોડ કાઢવામં આવ્યો છે. એવી અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે કે જો બધુ બરાબર થાય, તો આ દેશી રસીના ટ્રાયલનો અંતિમ તબક્કો ટૂંક સમયમાં શરૂ થશે.

જાણીતું છે કે દેશમાં ત્રણ કોરોના રસી અગ્રેસર ચાલી રહી છે. Covaxin ઉપરાંત, અમદાવાદ સ્થિત ઝાયડસ કેડિલા દ્વારા વિકસિત ઝાયકોવ-ડી રસી પણ બીજા તબક્કાના ટ્રાયલમાંથી પસાર થઈ રહી છે, જ્યારે ઓક્સફર્ડ યુનિવર્સિટી અને એસ્ટ્રાઝેનેકા કંપની દ્વારા વિકસિત રસી પણ ટ્રાયલમાં અસરકારક સાબિત થઈ રહી છે. અગ્રણી ભારતીય રસી ઉત્પાદક સીરમ સંસ્થા તેને કોવિશિલ્ડ નામથી લોન્ચ કરવા જઇ રહી છે.